Page 85 - Life in Life - Nisan 2015

Halide Edip Adıvar, Şukufe Nihal bu dönemin yetiştirdi-
ği önde gelen yazarlarımızdandır. Bu dönemin eğitim-
li kadınları daha sonraları Batılılaşma sürecine büyük
katkı sağlamışlardır. İlk kadın derneklerini kurmuşlar,
yayıncılık, partileşme, savaş yıllarında halkın aydınlatıl-
ması, hatta yurt savunmasında görev almışlardır. Halide
Edip Adıvar 1912 yılında “Handan” isimli romanını yaz-
mıştır. Halide Edip Adıvar; ‘’Handan’’ da kadını Doğulu
ve Batılı yönüyle ele alır(1912). Her iki Dünyayı bilen,
anlama, bilme ihtirasıyla dolu, duygusallığın sınırları-
nı genişleten, psikolojik derinliği yaşayan bir kadının
romanıdır Handan. Musiki, edebiyat, felsefe, içtima-
iyetin toplamıdır O. Humanizmi, idealizmin hizmetine
sunar bu romanda. İnsanlığın mirasını, bütün güzellik-
leri, görülmemiş bir sevgi ve şefkatle Anadolu insanına
aktaracaktır(Adıvar,2011:56).
Ancak Türk kadınının modernleşmesi Halide Edip’ in
idealizmindeki kadar kolay olmayacaktır. A. H. Tanpı-
nar ‘’Huzur’’ da ideal bir kadın yaratmıştır adı ‘’Nuran’’
dır. Nuran zeki, kültürlü, ahlaklı orta sınıf bir İstanbul
kızıdır. Fakat evlenmeyi düşündüğü erkekte aynı özellik-
leri bulamadığı için acı çekmiştir. Huzursuzluğun roma-
nıdır Huzur(1948). Moderleşme süreci bir ideal olarak Haklar ve Özgürlüklerde Kadın
devam ediyor olsa da, değişimin zorlukları ve doğur-
duğu olumsuzluklar da yazılmıştır. Peyami Safa ‘’Fatih Cumhuriyet’ le birlikte kadınımızın Hak ve Özgürlük-
Harbiye’’ de medeniyet ve modernizm kavramlarını ler bağlamında kazanımları artmıştır. Eğitimde, edebi-
İstanbul’ un gençleri üzerinden tartışmış ve aslında yatta, memurlukta yerini alan kadınlar yönetime der-
modernizmin yüzeysel, şekilsel fakat medeniyetin kök- nekler ve parti kurarak girmeye çalışmışlardır. Ancak
lü, yerleşik, yapıcı ve üretken olduğunu vurgulamıştır. 15 Haziran 1923’ te kadınların kurduğu Cumhuriyet
Peyami Safa genç kadınların moderleşmesinden yola Halk Fırkası feminist olduğu gerekçesiyle çalışma izi-
çıkarak, modernizme kolay erşilebilmesinin yanında ni almamıştır(Gökçimen,2008). 1923’ te Türk Kadınlar
medeniyete ulaşmanın zorluklarını belirtmiştir ‘’Fatih Birliği Derneği’ni kurarak yönetime ilişkin faaliyetlerini
Harbiye’’de(1931). sürdürdüler. 1930’ da yapılan Yerel Yönetimler Seçimin-
Batılılaşma sürecinde özellikle kadınlar açısından güzel de kadınlar ilk kez oy kullandılar. 1934’ te Türkiye’de ka-
şeyler olurken, milli idealler Fransızca şarkıları söyler- dına Seçme ve Seçilme Hakkı Verildi. 1935’ te yapılan
ken erimiştir Adalet Ağaoğlu’ na göre. Çağdaş Uygarlık genel seçimlerde kadınlar aktif olarak seçimlere katıldı,
yolunda evinden, köyünden ayrılan Anadolu gençleri oy kullandıkları gibi 17 kadın milletvekili Türkiye Büyük
sağcı, solcu çatışmalarının arasında kalmışlardır. Fakat Millet Meclisine girmeyi başardı.
genç insanların içinde yaşadıkları faciayı sorgulamak Cumhuriyet Yönetimiyle birlikte hızla eğitim, sosyal, si-
eğitimli orta yaştaki bir kadına kısmet olacaktır. Bura- yasal hayata katılan kadınımız bu konumunu koruyarak
da sorunların sebebi idealizmle yola çıkmış bir genç kız devam ettirdi. Eğitimde, yönetimde. Edebiyatta, sanat-
değildir elbette. ‘’Her şeyde doğru ve haklı olmak için ta her zaman hünerli kadınlarımız bulunmaya devam
her şeyin doğru olması gerek’’tiğidir Adalet Ağaoğlu’na etmektedirler. Kadınlarımızın kazanımlarına Türkiye’nin
göre(Ağaoğlu) onayladığı uluslararası sözleşmeler de öncülük etmek-
tedirler.
85
85