Page 90 - Life in Life - Nisan 2015

life SAĞLIK

Tarihsel gelişime baktığımızda insanoğlunun tütün, alkol cağı için kişi karşı koymakta zorlandığı bir istekle o
ve diğer maddelere karşı daima bir ilgisi olduğu görül- maddeyi arama davranışı içine girer.
mektedir. Kültürden kültüre değişmekle birlikte bu tür 4. Giderek alınan maddenin miktarı artar; Kişi mad-
maddelerin kullanımı pek çok ülkede ağır cezalara ne- deyi kullanma sıklığını ve miktarını gittikçe artırmak
den olduğu halde kullanımları sürdürülmüştür. zorunda kalır. Çünkü gittikçe alınan doz ve sıklık ara-
Madde kullanımı için günümüzde kullanılan tanımları nan, ihtiyaç duyulan sahte iyilik halini oluşturamaya-
şöyle gözden geçirebiliriz. caktır. Artık kişi madde almadığı zamanlarda o mad-
Madde Kullanım Bozukluğu: Tüm dünyada olduğu gibi deye özgü yoksunluk belirtileri oluşacak ve maddeyi
ülkemizde de başta gençlik grubu olmak üzere insanları almak ihtiyacını hissedecektir. Bazen maddeler için
etkileyebilen biyolojik, ruhsal ve sosyal boyutları olan bir bu çok sıkıntılı bir dönemdir ve onlar kendi deyimleri
halk sağlığı sorunudur. ile” krize girdik” derler ve bir an önce madde alma-
Bağımlılık Yapıcı Madde: Beyin işlevlerini ve tüm be- ya çalışırlar. Hatta bu kriz nedeni ile kullandıklarını
densel yapıları etkiliyerek zamanla organ sistemlerinde bunu geçirirlerse bir daha kullanmayacaklarını söy-
kalıcı değişikliklere yol açan, ruhsal ve davranışsal sorun-
lar oluşturan, yaşam için gerekli olmayan, doğal ya da
yapay keyif verici maddelerdir.

Madde Bağımlılığı: Keyif verici bir maddenin belirgin bir
etkiyi elde etmek için alınması sürecinde ortaya çıkan
bedensel, ruhsal ya da sosyal sorunlara rağmen madde
alınımının devam etmesi ve maddeyi alma isteğinin dur-
durulamaması durumudur.
Bağımlılığın oluşumu her maddeye göre değişen bir sü-
reci kapsar

1. Madde alındığında davranış, düşünce ve duygu du-
rumunda değişme yapar; Bağımlılık yapıcı maddeler
her ne kadar farklı özellikli olsalar da tümünün insan
beyni işlevlerinden duygu, düşünce, tutum ve dav-
ranışlar üzerinde etkileri hemen hemen aynıdır.
2. Alan kişi kısa sürede gerçeklerden kopar; Maddeler
ilk alındığı zaman ortaya çıkan rahatlama,yatışma,
keyif alma, sarhoşluk, uyarılma, hayal alemine dal-
ma, hoşnutluk ve bunun gibi birçok belirtiler nedeni
ile kişi dış dünya yerine bu sahte hayal ortamını ter-
cih etmeye başlayabilir. Bu durum kişinin gerçekler- lerler. Ancak tedavi ile yoksunluk belirtileri yatıştığı
den kopmasına yol açar. Yani bazı doyumları gerçek halde zaman zaman yoğun madde istek ve arzuları
dünyada farklı alanlarda sağlıklı bir şekilde yaşamak oluşur. Bu nedenle de tekrar tekrar madde almaya
varken bunu yapma gayret ve çabasını göstermeye- başlayabilirler. Bu istek ve arzular beyinde olan deği-
bilir. şikliklerin sonucunda ortaya çıkar.
3. Kişi karşı koyulması çok zor bir istek ile madde ara- 5. Sonuç bağımlılıktır. Bağımlılığın iki önemli bileş vardır.
ma davranışı içine girer; Bu madde kullanımı ile elde A. Yoğun istek ve arzular( Bir alkol bağımlısı hastam bana
edilen sahte iyilik halini tekrar tekrar elde etme iste- siz susadığınızda nasıl canınız su istiyorsa benim de öyle
ği o maddenin daha sık kullanılma isteğini doğura- yoğun alkol isteklerim oluyor demişti)

90