Page 29 - Life in Life - Haziran 2019
P. 29
Yol Bilge Kağan Karayolu olarak adlandırılmış. Burada
dışarda duvarla çevrilmiş iki adet anıt bulunuyor. Etrafta
kimseler yok ve kapı bir bezle bağlanmış. Bezi çözüp içeriye
girdik ve 1300 yıldır ıssız bozkırda ayakta duran Bilge
Kağan anıtı bizi karşıladı. Göktürk alfabesiyle yazılmış bu
iki anıttan biri Kültigin diğeri Bilge Kağan anıtı.
Bu anıtlar; Göktürk imparatorluğunun ünlü hükümdarı
Bilge Kağan dönemine ait 6 adet yazılı ve dikili
anıtlardır. Bu önemli eserlerden 3 tanesi çok önemlidir.
Kül Tigin, Bilge Kağan ve Tonyukuk. Bu eserler Türk
dili,edebiyatı,tarihi ve sanatı konusunda birçok bilgiyi
bizlere sunmaktadır. Türkçe adı ilk kez bu eserlerde yer
almış ve bu anlamda da tarih açısından önemli değerler
arasına girmeyi başarmıştır. Kağan eserleri 735 yılında dikilmiş. Kül Tigin yazıtı Bilge
Yüzyıllara meydan okuyan bu taş eserler burada Kağanın ağzından yazılmıştır. Bilge Kağan’ın kardeşi olan
devletimizin kurduğu müzede sergileniyor. Bu durum Kül Tigin adına yazılan bu eser günümüzde hala önemini
göğsümüzü kabarttı. Anıtları bayrağımızla kaplayarak kaybetmemiştir. Tonyukuk ise; Bilge Kağan’ın veziridir.
fotoğraf çektirdik. Anıtlar 38 harflik alfabe ile taşlara yazılmış.
Orhun kitabeleri ilk olarak 1889 yılında bu bölgede yani Orhun anıtları, Türk adının, Türk. milletinin isminin
Orhun Vadisinde bulunmuş. Yazıtlar Göktürk Alfabesi geçtiği ilk Türkçe metin.. İlk Türk tarihi.. Taşlar üzerine
ile yazılmış. 5 yıl sonra Danimarkalı dil bilimci yazılmış tarih.. Türk devlet adamlarının millete hesap
Vilhelm Thomsen ve ünlü Rus Türkolog Vasili Radlof vermesi, milletle hesaplaşması.. Devlet ve milletin
tarafından çözülmüş. karşılıklı vazifeleri.. Türk nizamının, Türk töresinin,
Yazıtlarda tarihteki ilk Türk imparatorluğu olan Göktürk Türk medeniyetinin, yüksek Türk kültürünün büyük
İmparatorluğu’nun kuruluş efsaneleri ve öğütler vesikası.. Türk askerî dehasının, Türk askerlik sanatının
yazmakta. İki tane olan dikili taşlar, Kültigin ve Bilge esasları.. Türk feragat ve faziletinin büyük örneği...
Kağan yazıtları olarak ayrılıyor ve 8. yüzyılda dikildikleri Türk edebiyatının ilk şaheseri... Türk hitabet sanatının
düşünülüyor. Kitabelerin orjinalleri bugün müzenin erişilmez şaheseri..Hükümdarâne eda ve ihtişamlı hitap
içinde, dışarıda betondan tıpkıyapımları bulunmakta. tarzı.. Yalın ve keskin üslûbun şaşırtıcı numunesi.. Bir
kavmi bir millet yapabilecek eser.. Türk dilinin mübarek
Bu anıtlar sırasıyla; Tonyukuk 716, Kültigin 732, Bilge
kaynağı.. Türk yazı dilinin başlangıcını milâdın ilk
asırlarına çıkartan delil.. Türk ordusunun kuruluşunu
en az 1250 sene öteye götüren vesika.. Türklüğün en
büyük iftihar vesilesi olan eser, İnsanlık aleminin sosyal
muhteva bakımından en manalı mezar taşları..
Müzede ayrıca Orhun vadisinde bulunan Göktürklere
ve Uygurlara ait eserler de bulunuyor. Bunların en
önemlisi tabi Bilge Kağan ve Kültigin anıtları. Bir tarafı
Çin bir tarafı Göktürk alfabesiyle yazılmış bu eserlerle
vedalaşıp Karakurum’a geri döndük.
Karakurum’da bir süre dinlendikten sonra Ulanbatur’
Cengiz Han Havaalanından atayurdumuzdan
anayurdumuza 11 saat sürecek yolculuğumuz başladı.
29
