Page 65 - Life in Life - Ocak 2020

olarak sosyal davranışlar ve dil kullanımında bozulma 4. Çocukla etkileşime girmek zordur, sadece kısa
göstererek gelişimsel duraksama ya da gerileme yaşarlar. süreli etkileşim kurulabilir.
Erken dönem belirtilerin daha iyi tanınması, bebeğin iletişim 5. Çocuk ebeveynin davranış ve eylemlerini taklit etmez
düzeyinin ve duygusal bağlılığının gelişimsel olarak yakından ya da sadece ebeveyn söylediğinde bunu yapar.
izlenmesi bozukluğun seyrini olumlu etkilemektedir. Klinik 6. Çocuk işaret edilen objeye bakmaz.
değerlendirmelerde üç yaş öncesi çocuklarda dil gelişimi, 7. İsmine seslenildiğinde bakmaz.
sosyal etkileşim ve davranış alanlarında görülen belirtilerin 8. Çocuk 5 sessiz harften daha fazlasını çıkarmaz (12
değerlendirilmesi için bu dönemin gelişimsel özelliklerinin ve ay üstü çocuklar)
bozukluğun erken belirtilenin bilinmesi gerekir.
Otizmli çocuklara verilen özel eğitim, davranışçı Otizm çekirdek belirtilerine yönelik yapılan
değerlendirmelerde; sağlıklı gelişim gösteren çocuklar
tedavi ve diğer terapi ve rehabilitasyon hizmetleri ve otizm olan çocuklar karşılaştırıldığında, sosyal
ile davranışsal erken müdahalenin faydalı olduğunu etkileşim alanındaki zorlukların 13-15 aylık dönemde,
gösteren pek çok çalışma vardır. tekrarlayıcı hareketlerin (stereotipik hareketler) 16-
Otizmin erken belirtilerini belirlemek için yapılan 18 aylık dönemde, iletişim ile ilgili sorunların 19-21
çalışmalarda, anne-babalara çocukları ile ilgili, ilk aylık dönemde belirginleştiği gözlenmiştir. Otizm
olarak hangi özellik ve/veya davranımları dikkat çekici tanılı bireyleri tanımlamak için birçok davranış biçimi
buldukları sorulmuştur. Alınan yanıtlar arasında olağan belirlenmiştir. Ancak, hiçbir otizm olgusunda söz konusu
dışı bir işlevsellik, endişe verici bir düzeyde sosyal bu belirtilerin tümü bulunmaz ve sıklıkla hepsi aynı anda
ortamdan geri çekilme, pasiflikten aşırı sinirliliğe görülmez. Birbirinden farklı tabloların görülmesinin
doğru bir kayış gösteren davranış örüntüsü, zayıf göz en temel nedeni ise bozukluğun en ağırdan en hafife
teması, ebeveynin sesine, oyun ve etkileşime girme giden pek çok formunun olmasıdır. Otizm Spektrum
çabalarına kayıtsız kalma, sağlıklı akranlara göre daha Bozukluğu (OSB) olarak adlandırılmasının da en temel
az gülümseme ve sosyal gülümsemenin olmaması, jest nedeni budur. Küçük çocuklara otizm tanısı koymak
ve mimiklerin olmaması ve başkalarınınkine tepkisiz çoğu kez zor olmakta ve güvenilir tanı koymak için
kalma, ismine duyarsız olma, kendi kendine taklit çocuğun birçok defa değerlendirilmesi gerekmektedir.
yapmama, anormal kas tonusu, beden duruşunun bozuk Erken tanı erken müdahaleyi de sağladığından tedavi
olması, hareketlerdeki beceriksizlik gibi belirtiler yer sürecini olumlu etkilemektedir. Bu süreç içinde aileye
almaktadır. Geç konuşma ve sürekli aynı şeyi yapma verilen destek ve eğitim de oldukça önemlidir. Şu anki
otizmin en önemli belirtileri arasında yer almaktadır. verilere göre OSB tanısı koyabilmek için bir biyobelirteç
Erken belirtiler arasında en dikkat çekici olanlar motor mevcut değildir. Tanı, hastanın öyküsü ile yapılan
taklit alanında ve jestlerin gelişiminde kendisini belli klinik gözlemler doğrultusunda konulmaktadır. OSB
etmektedir. Örneğin bebekler kendisine gülümseyen tedavisinde davranışsal anormalliklerin düzeltilmesinde
annesine gülümser, farklı bir yüz ifadesi ile karşılaştığında iletişimsel, sosyal, bilişsel ve farmakolojik terapilere
dudak büzer ve ağlamaya başlarlar. Otizmli çocuklarda odaklanılmaktadır. OSB’nin ana belirtileri için tedavi edici
taklit yeteneğinin belirgin bir şekilde gelişmediğinin kanıtı ilaçlar bulunmamakla birlikte, eşlik eden huzursuzluk,
alkış, baş baş yapamama, yüz ifadelerini anlamama ve agresyon, hiperaktivite, dikkat eksikliği ya da epilepsi
buna bağlı olarak uygun duygulanımı verememe olarak durumlarında farmakolojik tedavilere başvurulmaktadır.
kendini göstermektedir. 9-30 ay çocuklarda otizm için OSB’nin çekirdek belirtilerinin yanında zeka geriliği,
kırmızı bayrak belirtileri (Landa 2011) şunlardır: gastrointestinal problemler, yeme sorunları, uyku
1. Çocuk gülümsemeye yanıt vermez veya sadece bozulmaları gibi pek çok farklı belirti tabloya eşlik
evde tanıdık kişilerle bunu yapar. etmektedir. Tanının ve eşlik eden diğer tanıların konması
2. Onunla konuşulduğunda yüze bakmaz veya nadiren bakar. ne kadar önemliyse, tedavi sürecinin işlemesi için aileye

3. Çocuk kendi ilgilendiği olay veya nesneye işaret verilen destek ve eğitim de oldukça önemlidir.
ederek başkalarının dikkatini çekmez, ilgisini
paylaşmaz.
65